Każdy rodzic chce, aby jego dziecko swobodnie posługiwało się językiem angielski. Już od najmłodszych lat nasze pociechy mają z nim kontakt na zajęciach językowych w przedszkolu, a potem w szkole. Czy jednak taki przedszkolno-szkolny kontakt z angielskim wystarczy, aby opanowały go w stopniu komunikatywnym? W jaki sposób możemy wspierać nasze dzieci w nauce języka obcego? Z pewnością pomoże nam w tym zrozumienie jak dzieci przyswajają wiedzę i zdobywają nowe umiejętności na poszczególnych etapach rozwoju. Wszak języka obcego powinny uczyć się dokładnie tak samo jak ojczystego – naturalnie, poprzez obcowanie z nim na co dzień.
2-3 LATKI Świat Odkrywców
Świat dzieci w wieku 2 i 3 lat to czas eksploracji, ogromnej ciekawości i dużej potrzeby samodzielności. W tym okresie następuje intensywny rozwój sprawności w poruszaniu się, co powoduje, że dzieci interesuje wszystko do czego mogą dosięgnąć, dobiec, dotknąć, usłyszeć, powąchać. Słynne słowa „ Ja sam / Ja sama!” to znak, że dzieci próbują samodzielnie eksplorować świat wokół siebie. Teraz samo oglądanie przedmiotów już im nie wystarczy, muszą je wziąć do rąk, sprawdzić jak działają, spróbować co można z nimi zrobić. Mały człowiek nabywa wiedzę o przedmiotach poprzez manipulowanie nimi, a dowiaduje się jak ich używać poprzez obserwację dorosłych. W tym wieku pojawia się nowy rodzaj zabawy: konstrukcyjna. Następuje również „eksplozja” nazywania, czyli zwiększanie zasobu słownictwa. Dzięki rozwijającej się mowie dzieci mogą precyzyjniej wyrażać swoje potrzeby i strukturyzować otaczający je świat. Pragną doświadczać coraz to nowych rzeczy – smakować różne rodzaje jedzenia, poznawać nowe miejsca, sprawdzać swoje możliwości ruchowe, przysłuchiwać się nowym dźwiękom, dotykać różnych faktur. Podstawowym sposobem uczenia się w tym okresie je naśladowanie. Aby wesprzeć dziecko warto często mówić do niego, opowiadać o otaczającym go świecie, używać zróżnicowanego słownictwa, tworzyć okazję do interakcji z innymi osobami, pokazywać do czego służą przedmioty, nazywać je. Anielskiego na tym etapie rozwoju uczymy poprzez zabawę animowaną w języku obcym. Zapewniamy dzieciom okazję do interakcji w grupie rówieśniczej, w zabawach ogólnorozwojowych z umiejętnie wplecionymi elementami językowymi. Wykorzystujemy naturalną ciekawość maluchów, zaspokajamy ich potrzebę ruchu i eksplorowania, bawimy się słówkami i prostymi zwrotami w języku obcym podczas różnorodnych, multisensorycznych aktywności. Dzieci uczą się nazwać przedmioty ze swojego otoczenia i porozumiewać się z rówieśnikami w sytuacji zabawy i dziecięcej interakcji. Celem jest osłuchanie się i oswojenie z brzmieniem nowego języka oraz nauka pierwszych słówek i bardzo prostych zwrotów w sposób naturalny – nieuświadomiony, wpleciony z zabawę, tak jak w przypadku języka ojczystego.
4-5 LATKI Świat Samodzielności
Świat 4-5 latków działa na zasadzie skojarzeń z wcześniej nabytą wiedzą oraz wyobrażeń, jak może działać rzeczywistość wokół. Mały człowiek zaczyna działać według wcześniej poznanego schematu, zaczyna łączyć sytuacje, przedmioty i osoby ze swoim doświadczeniem. Przechodzi od działania spontanicznego do działania reaktywnego – „Ja tego chcę”. Ciekawi go wszystko, co nowe, kolorowe, zaskakujące. Ogromnym potencjałem jest wyobraźnia. Czego nie można zrobić w rzeczywistości, można zrobić w wyobraźni, dlatego dzieci w tym wieku uwielbiają zagłębiać się w świat baśni, wymyślonych historii, superbohaterów. Pojawia się nowy typ zabawy – „na niby”, gdzie dzieci ćwiczą swoje umiejętności poznawcze, emocjonalne i społeczne. Ważne dla rozwoju są zabawy funkcjonalne (z wykorzystaniem przedmiotów), konstrukcyjne (budowanie, w celu osiągnięcia pewnego efektu) oraz gry z regułami, które uczą dzieci umowy społecznej.
Przedszkolaki radośnie wkraczają w świat języka obcego, w którym czeka na nie wiele przygód. Nauka słownictwa i struktur odbywa się poprzez zabawę, w której dzieci odgrywają różne role, komunikując się w języku obcym. Warto poruszać zarówno tematy z życia codziennego, jak i udawać się w bajkowe podróże. Ważne, aby mówić do dzieci cały czas po angielsku, posługując się pomocami wizualnymi, które ułatwiają zrozumienie, np: pobudzającymi wyobraźnię ilustracjami, ciekawymi rekwizytami, a także maskotkami i pacynkami.
- Na początku dzieci ćwiczą rozumienie i reagowanie, stopniowo nabierając gotowości komunikacyjnej. Poznają słówka, proste zwroty i swoje pierwsze zdania, powtarzając za dorosłym i przygotowując się do samodzielnego posługiwania się językiem obcym. Muzyka i ruch świetnie wspierają naukę języka, dlatego idealnie sprawdzają się proste piosenki i rymowanki z pokazywaniem.
- Kolejny krok w kierunku samodzielnej komunikacji to poszerzanie słownictwa, pierwsze samodzielnie wypowiadane zdania i mini dialogi. Dzieci śpiewają piosenki, rozumiejąc ich treść. Odgrywają proste scenki, nawiązujące do ich przedszkolnej i domowej codzienności. Uczą się języka również przy pomocy bajek, opowiadań i wierszyków.
- 5 lat to etap kluczowy, gdyż odpowiednio stymulowany mózg dziecka, rozwija się najbardziej intensywnie do 6 roku życia – liczba połączeń między neuronami zwiększa się, dwukrotnie przekraczając zapotrzebowanie. Jest to początek samodzielnego i świadomego posługiwania się językiem obcym. Dzieci eksperymentują ze znanym sobie słownictwem i strukturami, prowadzą swoje pierwsze rozmowy, często przeplatając język angielski z polskim, a także wchodzą w role i odgrywają proste scenki sytuacyjne.
6-7 LATKI Świat interakcji
We wczesnym wieku szkolnym dzieci zdobywają liczne zdolności z przyswajaniem i przetwarzaniem informacji o sobie i o otaczającym świecie. Zaczynają dowolnie kierować swoją uwagę, co oznacza że potrafią dłużej skupić się na wykonywanym zadaniu, a także wybierać najważniejszy bodziec z otoczenia. Pamięć dziecka nie jest już pamięcią skojarzeniową, a zaczyna być pamięcią logiczną. Dziecko zaczyna układać zapamiętany materiał w logiczną całość, dołączając nowo poznane elementy do wcześniej przyswojonego materiału. Do nauki możemy wykorzystywać różne strategie pamięciowe oraz praktyczne przedstawienie treści. Dzieci w tym wieku stosują takie strategie jak wyliczanie i powtarzanie oraz porządkowanie do grup. Lubią zagadki, zadania logiczne, ćwiczenia sprawdzające ich bystrość i szybkość myślenia.
Dzieci wczesnoszkolne najczęściej rozpoczęły już swoją przygodę z językiem jako przedszkolaki i dlatego bardzo ważne jest, aby dać im poczucie nowości. Choć tematyka może się powtarzać, warto poszerzać tematy w ciekawy i nietypowy sposób. W zabawy ruchowe warto wplątać elementy zadań do wykonania z anglojęzycznymi poleceniami, wprowadzać gry językowe, w których trzeba trochę pokombinować, a ćwiczenia komunikacyjne powinny być bardziej złożone, aby zachęcały do rozmowy po angielsku i współpracy z kolegami i koleżankami. Ponieważ dzieci poznają litery i zaczynają uczyć się pisać i czytać w języku ojczystym, w ramach nauki angielskiego mogą także pojawić się proste rebusy, zagadki i szyfry.
Jeżeli dziecko rozpoczęło swoją przygodę z językiem angielskim jako maluszek poprzez kontakt z nim w żłobku, czy przedszkolu, na etapie edukacji wczesnoszkolnej doświadczy znacznego poszerzania zasobu słownictwa i struktur. Dzieci wówczas są już w stanie świadomie posługiwać się swoimi zasobami, wiedzą co chcą w danej sytuacji komunikacyjnej powiedzieć i potrafią to zrobić coraz pewniej i płynniej po angielsku. Ważne jest jednak, aby już od najmłodszych lat wplatać elementy języka w ich codzienność, umożliwiać im osłuchanie się z brzmieniem tego języka i w miarę możliwości nie traktować go jak język obcy. Wspólna nauka angielskich słówek i zwrotów w formie rodzinnych gier i zabaw, oglądanie anglojęzycznych bajek i filmów animowanych oraz regularny kontakt z językiem w formie zajęć edukacyjnych przez zabawę z pewnością pomogą dzieciom naturalnie przyswoić podstawy języka i zbudować bazę do późniejszej nauki w sposób bardziej sformalizowany.
Autor: Barbara Dudziak-Czajkowska
